Η συχνή κατανάλωση αναψυκτικών αποτελεί μια ανθυγιεινή συνήθεια για μικρούς και μεγάλους, η οποία θα πρέπει να περιορίζεται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό. Ειδικότερα στην περίπτωση των παιδιών, η αποφυγή των εν λόγω ροφημάτων έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, εξαιτίας των αρνητικών συνεπειών που μπορεί να έχουν, τόσο για την υγεία και την ανάπτυξή τους, όσο και για τη διαμόρφωση των διατροφικών τους συνηθειών. Πληθαίνουν οι φωνές των ειδικών που συστήνουν να αποφεύγεται η κατανάλωση αναψυκτικών, ειδικά από τα παιδιά, γιατί διαθέτουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και θερμίδες(Ενδεικτικά, ένα κουτάκι αναψυκτικού περιέχει περίπου 8 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη). H κατανάλωση αναψυκτικών από τα παιδιά οδηγεί σε επιθετική συμπεριφορά και διαταραχές στην προσοχή. Οι Αμερικάνοι κατέχουν την πρωτιά στην κατανάλωση αναψυκτικών σε σχέση με τις άλλες χώρες. Μελέτη στην Καλιφόρνια το 2005 κατέδειξε ότι ποσοστό μεγαλύτερο από το 40% των παιδιών 2-11 ετών καταναλώνουν ένα ή περισσότερα αναψυκτικά την ημέρα.
Έρευνες που αφορούσαν τους ενήλικες έδειξαν συσχέτιση της κατανάλωσης αναψυκτικών με επιθετική συμπεριφορά, εξάρτηση και καταθλιπτική διάθεση. Παράλληλα παρόμοια συσχέτιση έχει ανευρεθεί και σε μελέτη που αφορούσε παιδιά που φοιτούσαν στο λύκειο. Στην Κύπρο και στην Ελλάδα δεν έχουν πέσει στην αντίληψή μας στατιστικά στοιχεία όσον αφορά την κατανάλωση αναψυκτικών από τα παιδιά και τους ενήλικες, παρόλα αυτά φαίνεται από την εμπειρία που έχει ο κάθε ένας από εμάς καθημερινά, ότι η κατανάλωση αναψυκτικών είναι πραγματικότητα τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Έχει καταγραφεί επίσης πως η κατανάλωση αναψυκτικών «υπονομεύει» την πρόσληψη ασβεστίου, καθώς η υψηλή περιεκτικότητά τους σε φωσφορικά οξέα μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της απορρόφησής του από τον οργανισμό. Επίσης, ο φώσφορος και το κάλιο που εμπεριέχονται στα αναψυκτικά μπορούν να έχουν αρνητικές συνέπειες στον οργανισμό, εάν υπάρξει υπερκατανάλωση του προϊόντος. Ορισμένα αναψυκτικά περιέχουν σημαντική ποσότητα καφεΐνης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση υπερέντασης, νευρικότητας, ευερεθιστότητας και αϋπνίας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, τα παιδιά που κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες αναψυκτικών σε καθημερινή βάση, παρουσίασαν συμπεριφορά εξαρτημένου ατόμου, έντονη αδυναμία συγκέντρωσης και εξαιρετικά επιθετική συμπεριφορά.
Για ποιους λόγους είναι σημαντικό να αποφεύγεται η κατανάλωση αναψυκτικών από τα παιδιά:
- Διαθέτουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και θερμίδες. Ενδεικτικά, ένα κουτάκι «κανονικού» αναψυκτικού, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, περιέχει περίπου 8 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας και υπερβάλλοντος σωματικού βάρους στα παιδιά.
- Δεν περιέχουν κανένα θρεπτικό συστατικό, προσφέροντας ουσιαστικά «κενές» θερμίδες, ενώ η κατανάλωσή τους μπορεί να αντικαταστήσει άλλα τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας, υποβαθμίζοντας έτσι την ποιότητα της διατροφής του παιδιού.
- Δεν επιφέρουν αίσθημα κορεσμού, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συχνότερο «τσιμπολόγημα» ή υπερκατανάλωση τροφής σε κάποιο από τα επόμενα γεύματα.
- Έχει φανεί πως η κατανάλωση αναψυκτικών σχετίζεται με τα επίπεδα πρόσληψης ασβεστίου, καθώς η υψηλή περιεκτικότητά τους σε φωσφορικά οξέα μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της απορρόφησής του από τον οργανισμό.
- Ορισμένα αναψυκτικά περιέχουν σημαντική ποσότητα καφεΐνης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση υπερέντασης, νευρικότητας,ευερεθιστότητας και αϋπνίας.
- Συνεπώς, οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν έτσι ώστε τα αναψυκτικά να καταναλώνονται σπάνια και σε ειδικές περιστάσεις, όπως για παράδειγμα σε κάποια γιορτή ή πάρτι γενεθλίων. Βέβαια, καθώς οι ίδιοι αποτελούν βασικό πρότυπο για τα παιδιά θα πρέπει να περιορίζουν και τη δική τους κατανάλωση αναψυκτικών και ειδικότερα μπροστά στα παιδιά, ενώ είναι ιδιαίτερα σημαντικό να περιοριστεί και η διαθεσιμότητά τους στο σπίτι.
Προειδοποίηση στις ετικέτες
Για όλους αυτούς τους λόγους κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος το αίτημα να περιληφθούν στις ετικέτες των αναψυκτικών αυστηρές προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που εγκυμονούνται από την κατανάλωσή τους, προειδοποιήσεις αντίστοιχες με αυτές που αναγράφονται στα καπνικά προϊόντα. Η προειδοποίηση θα σημειώνει ότι η κατανάλωση αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία, διαβήτη και τερηδόνα.
Επομένως τα αναψυκτικά πρέπει να αποφεύγονται και από τα παιδιά και από τους γονείς!