Τα σημερινά παιδιά, κυριολεκτικά ζουν μέσα στη μοναξιά, χωρίς επαρκή επικοινωνία και επαφή. Λείπει το πάθος, και η συγκίνηση για κάτι καλύτερο είναι μειωμένη. Δεν μπορεί να αναπτυχθεί δημιουργικότητα – όση θα έπρεπε- γιατί υποβόσκει η αδράνεια της σκέψης, η αδιαφορία και η κακή ιεράρχηση των αναγκών τους. Όμως, κάτω από τον μανδύα της ομοιομορφίας που επιχειρούμε να τους φορέσουμε, πίσω από τις ταμπέλες και τους αφορισμούς, ασφυκτιούν ανάγκες, λουφάζουν προσμονές, ελπίδες και όνειρα, κρύβονται φόβοι, παράπονα και αιτήματα που δυσκολεύονται να εκφραστούν.
Εδώ λοιπόν φαίνεται η αναγκαιότητα του παραμυθιού στην παιδική ηλικία. Στα παραμύθια όλα έχουν ψυχή, αισθήσεις και βούληση. Έτσι, δεν τέρπουν μονάχα την παιδική ψυχή, αλλά ανταποκρίνονται στην παιδική ανάγκη και την επιθυμία του παιδιού να ξεφύγει από την πεζότητα της ψυχρής πραγματικότητας.
Βέβαια, φαντασία έχει ο καθένας, διαφορετικά δε θα μπορούσαμε να ονειρευόμαστε. Η φαντασία του καθενός, ωστόσο, δεν έχει μέσα της το ίδιο υλικό. Στους μάγειρες περιέχει κυρίως γεύσεις και στους ζωγράφους χρώματα και σχήματα. Όμως η φαντασία των συγγραφέων είναι γεμάτη κυρίως από λέξεις.
Με λέξεις λειτουργεί επίσης και η φαντασία εκείνων που διαβάζουν ή ακούνε ιστορίες. Το παραμύθι είναι η ιστορία που λατρεύουν τα παιδιά.
Κάποτε μια μητέρα ρώτησε τον Αϊνστάιν τι έπρεπε να κάνει για να γίνει το παιδί της τόσο έξυπνο όσο αυτός.
– Να του διαβάζετε παραμύθια, απάντησε ο Αϊνστάιν.
– Ωραία. Και μετά; ρώτησε πάλι η μητέρα.
– Παραμύθια και πάλι παραμύθια, επέμεινε ο Αϊνστάιν.
Χρειάζεται πολύς χρόνος και πολύ εσωτερική εργασία για να ανακαλύψει το παιδί μία αρετή κρυμμένη μέσα του. Και χρειάζεται μεγάλη σταθερότητα για να τη διατηρήσει ζωντανή για πάντα.
Αντίστοιχα, χρειάζεται μόλις μια στιγμή, για να δημιουργήσει ένα ελάττωμα που, δυστυχώς, για να το καταστρέψει, δεν φθάνει ίσως μία ζωή.
Είπαν, πολύ σοφά, πως το μέλλον ανήκει σ’ εκείνα τα παιδιά που πιστεύουν στην ομορφιά των δικών τους ονείρων. Εδώ λοιπόν παρεμβαίνει το παραμύθι: δημιουργεί όνειρα και μάλιστα ευχάριστα που δε χάνονται όταν το παραμύθι τελειώσει. Η χρήση της πληροφορίας, που εμπεριέχει το παραμύθι, αφορά και την μετέπειτα ζωή του παιδιού γιατί δεν χάνεται. Μένει εκεί, μέσα του και λειτουργεί.
Το παραμύθι γίνεται η ελπίδα μιας σκοτεινής νύχτας, πιο όμορφης κι από τα όνειρα.
Είπε κάποιος ότι η ανθρωπότητα δεν ζει χωρίς σοφούς, ήρωες και παραμυθάδες.
Ένας άλλος είπε ότι «ανάμεσα στα δέκα πράγματα που εκτιμώ, τα δέκα είναι παραμύθια».
Θα πω λοιπόν κι εγώ κάτι κλείνοντας: εκείνη την ώρα που τα παιδιά ακούνε ή διαβάζουν ένα παραμύθι, είναι σαν να παίζουν ανέμελα, μαζεύοντας λουλούδια και χτίζοντας όνειρα…
Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να διαβάζουν παραμύθια, τα λατρεύουν άλλωστε.
Βοηθήστε τα να ξεφύγουν από την ομίχλη της μονοτονίας. Δώστε τα ένα παραμύθι, δώστε τα χώρο να ανοίξει τα φτερά της η φαντασία τους. Δεν θα ξεχάσουν ποτέ αυτή την πτήση και αργότερα θα τη διηγούνται στα δικά τους παιδιά.
Άννα Παππά
δασκάλα – συγγραφέας