Oι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας ευρύς όρος που αναφέρεται σε μια ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην ανάγνωση, στη γραφή, στον συλλογισμό ή στη μαθηματική ικανότητα. Οι δυσκολίες αυτές εμποδίζουν σημαντικά την πρόοδο του παιδιού σε γνωστικό επίπεδο, επηρεάζουν όμως και τη συμπεριφορά του αλλά και τον ψυχοσυναισθηματικό του κόσμο. Πολλές φορές μάλιστα, ενώ οι δυσκολίες στον γνωστικό τομέα μπορεί να αντιμετωπιστούν και να υποχωρήσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό, οι συναισθηματικές δυσκολίες μπορεί να έχουν διάρκεια και να ακολουθούν το παιδί, ακόμη και κατά την ενηλικίωσή του. Οι οικογένειες και οι δάσκαλοι των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες ανησυχούν συχνά για το πως θα μπορέσουν τα παιδιά αυτά να λειτουργήσουν σωστά μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο και για το πως θα προσαρμοστούν με τη «δυσκολία» τους, καθώς, πολλές είναι οι φορές που η συνεχής αποτυχίες στο σχολείο οδηγούν σε απογοήτευση που με την σειρά της οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και χαμηλή αυτοπεποίθηση. Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού σε πολλούς τομείς της ζωής του όπως, η οικογένεια, το σχολείο ή ακόμα στην σχέση του με τα άλλα παιδιά.  

Πώς νιώθει αυτό το παιδί;

Καταρχήν, μπορεί να νιώθει πολύ μεγάλο άγχος και φόβο στην ιδέα ότι θα πρέπει να πάει σχολείο, καθώς δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της τάξης του. Έτσι, μπορεί να προφασίζεται ότι είναι άρρωστο προκειμένου να το αποφύγει ή μπορεί όντως να έχει κάποια σωματικά συμπτώματα, όπως στομαχόπονους, αίσθηση τουαλέτας, τρέμουλο και άλλα.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζει, επίσης, τα περισσότερα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, τα οποία συχνά βιώνουν την αποτυχία. Για παράδειγμα, κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη, δυσκολεύονται να διαβάσουν ή έχουν αργό ρυθμό στα μαθηματικά. Έτσι, συγκρίνοντας τον εαυτό τους με τους συμμαθητές τους νιώθουν ότι μειονεκτούν. Άμεσα συνδεδεμένη με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι και η μεγάλη απογοήτευση που συχνά νιώθουν αυτά τα παιδιά, θεωρώντας ότι διαψεύδουν τις προσδοκίες των γονέων και των δασκάλων τους.

Το άγχος, αλλά και η χαμηλή αυτοπεποίθηση συχνά οδηγεί κάποια παιδιά σε παραίτηση, με αποτέλεσμα να αρνούνται να κάνουν τις δραστηριότητες του σχολείου αλλά και να κλείνονται στον εαυτό τους, να απομονώνονται από τους συνομήλικους τους και να νιώθουν μεγάλη μοναξιά. Αντίθετα, κάποια άλλα παιδιά, για να διαχειριστούν τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, μπορεί να γίνουν επιθετικά είτε για να υπερέχουν έτσι σε κάποιο τομέα, είτε για να προκαλέσουν, έστω και με αυτόν τον αρνητικό τρόπο, την προσοχή των συμμαθητών, των δασκάλων αλλά και των γονέων τους.

  • Μοναξιά – Απομόνωση

Παρόλο που οι κοντινές φιλίες είναι πολύ σημαντικές για τα παιδιά με ΜΔ, το να είναι αποδεκτά από τα υπόλοιπα παιδιά παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο για το πως βλέπουν τον εαυτό τους. Οι φίλοι και οι παρέες παίζουν πολύ διαφορετικό ρόλο στην ζωή των παιδιών με ΜΔ. Η αποδοχή από παρέες φαίνεται να παίζει πιο σημαντικό ρόλο.

  • Ανάγκη να ξεφύγει στον δικό του κόσμο

Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια τα παιδιά να διστάζουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, τον θυμό τους, το άγχος τους και τον φόβο τους. Ως αποτέλεσμα κλείνονται στον εαυτό τους, αποτραβιούνται και καταλήγουν να είναι απαισιόδοξοι για τον εαυτό τους και τις ικανότητές τους. Πολλές φορές η πραγματικότητα είναι πολύ δύσκολη για τα παιδιά με ΜΔ δυσκολίες. Υπάρχουν φορές που μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με την αποτυχία και με την κριτική από τους άλλους.

  • Παραβατική συμπεριφορά

Πολλά από τα παιδιά καταφεύγουν σε παραβατική συμπεριφορά γιατί νιώθουν ότι ίσως με αυτόν τον τρόπο θα τραβήξουν την προσοχή των συμμαθητών τους. Καθώς μπορεί οι συμμαθητές τους να μην τους αποδέχονται λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, τα παιδιά με ΜΔ παρασύρονται εύκολα από τα «άτακτα» παιδιά της τάξης. Αυτό βέβαια δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την θέση τους στα μάτια των δασκάλων. 

 

  • Επιθετικότητα

Λόγω της πίεσης που περνάνε τα παιδιά με ΜΔ τόσο στο σχολικό όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον, πολλά από αυτά μπορεί να γίνουν επιθετικά είτε με τα υπόλοιπα παιδιά είτε με μέλη της οικογένειάς τους.

  • Αρνητισμό

Λόγω του ότι νιώθουν ότι δεν τα καταφέρνουν καλά σε κάποιες δεξιότητες και λόγω του ότι φοβούνται την αποτυχία, τα παιδιά με ΜΔ μπορεί να παρουσιάσουν αρνητισμό είτε στο να διαβάσουν, είτε στο να γράψουν. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο αρνητισμός αυτός μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τομείς με αποτέλεσμα το παιδί να αποκτήσει άρνηση για το σχολείο.

  • Θυμό

Τα παιδιά με ΜΔ μπορεί να θυμώσουν, είτε με τον εαυτό τους που δεν τα καταφέρνει παρ’ όλες τις προσπάθειες, είτε με τους συμμαθητές τους που χωρίς να προσπαθούν ιδιαίτερα τα καταφέρνουν πολύ καλά ή που τους κοροϊδεύουν, είτε με τους γονείς τους που μπορεί να μην είναι δίπλα τους όπως εκείνα θα ήθελαν ή όπως έχουν ανάγκη, είτε πάλι με κάποιον δάσκαλο που πιστεύουν ότι δεν δείχνει κατανόηση.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

  • Ενημερωθείτε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας στο σχολείο και φροντίστε να ενημερώνεστε για την πορεία του ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
  • Αποδεχτείτε τις δυσκολίες αυτές και προσπαθήστε να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες από το παιδί σας. Να σκέφτεστε ότι αν δεν τα καταφέρνει σε κάτι, δεν ήρθε η καταστροφή.
  • Στηρίξτε το παιδί σας συναισθηματικά. Δείξτε του ότι το αγαπάτε, το αποδέχεστε και είστε περήφανοι γι’ αυτό, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες του.
  • Ανταμείψτε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια αντί για το αποτέλεσμα. Τα παιδιά δίνουν μεγάλη σημασία στα λόγια των γονιών τους.
  • Αποφύγετε τις συγκρίσεις. Εστιάζετε πάντα στα θετικά του χαρακτηριστικά και στα χαρίσματά του, χωρίς να το συγκρίνετε με άλλα παιδιά σε θέματα που αφορούν τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις.
  • Βοηθήστε το παιδί να θέσει ρεαλιστικούς στόχους που να ανταποκρίνονται στις δυνατότητές του. Ένας μη ρεαλιστικός στόχος οδηγεί στην αποτυχία και επομένως σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
  • Δείξτε στο παιδί ότι ακόμα κι αυτά που φαντάζουν δύσκολα, μπορούν να επιτευχθούν με υπομονή, επιμονή και σωστό προγραμματισμό.
  • Η σχολική μελέτη δε θα πρέπει να κρατάει πολλές ώρες. Αν νιώθετε πως το παιδί σας έχει εργαστεί αρκετά για εκείνη τη μέρα, όμως δεν έχει ολοκληρώσει τη μελέτη του, μην το πιέζετε. Γράψτε ένα σημείωμα στον δάσκαλο και επισυνάψτε το πάνω στην εργασία του παιδιού.
  • Αποφεύγετε τις εντάσεις. Οι φωνές και οι απειλές καταστρέφουν το καλό οικογενειακό κλίμα και κυρίως απειλούν την καλή σχέση ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς.
  • Αποφεύγετε αρνητικές εκφράσεις και χαρακτηρισμούς για το παιδί (π.χ. τεμπέλης, αδιάφορος, ανίκανος, κ.ά.) και προσπαθήστε να κρατήσετε κοινή γραμμή στη στάση σας στο πρόβλημα του παιδιού.

Δεν σημαίνει βέβαια ότι όλα τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν όλες από αυτές τις συναισθηματικές δυσκολίες. Κάθε περίπτωση παιδιού με ΜΔ διαφέρει, ανάλογα με τις δυσκολίες που έχει και την στήριξη που δέχεται τόσο από την οικογένειά του όσο και από το σχολείο καθώς βέβαια και από την προσωπικότητά του. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό, οι γονείς και οι δάσκαλοι των παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες να κατανοήσουν τις δυσκολίες τους και το πως μπορεί να νοιώθουν, να ερμηνεύσουν κάποιες συμπεριφορές τους και να τα βοηθήσουν αισθανθούν καλά για τον εαυτό τους έτσι ώστε να μπορέσουν να ανθίσουν και να βγάλουν όλο το δυναμικό τους στην επιφάνεια. Τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες έχουν απίστευτες ικανότητες και ταλέντα και μπορούν να φτάσουν πολύ ψηλά, αρκεί να έχουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον.