Σημειώνεται από την ειδική θεραπευτική μονάδα αυτιστικών παιδιών με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές το σύνδρομο asperger αποτελεί όπως και ο κλασσικός αυτισμός μια «διαταραχή φάσματος» επειδή επηρεάζει τα άτομα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε ποικίλο βαθμό.
Το διανοητικό επίπεδο των παιδιών με σύνδρομο Aspergers είναι συνήθως κανονικό, ενώ αρκετά παιδιά με το σύνδρομο έχουν ανώτερα σκορ στο δείκτη νοημοσύνης IQ. Κάθε παιδί με το σύνδρομο είναι διαφορετικό και μοναδικό.
- Ένα καταναγκαστικό ενδιαφέρον για ένα αντικείμενο ή θέμα. Για παράδειγμα, μανία να ασχολείται με τις ώρες δρομολογίων των λεωφορείων ή με φυσικές καταστροφές, με λίγο ή καθόλου ενδιαφέρον για άλλα αντικείμενα.
- Φτωχή κοινωνική αλληλεπίδραση. Το παιδί δεν ενδιαφέρεται να μιλάει, να επικοινωνεί ή να αλληλεπιδρά με τα άλλα παιδιά, παρά το γεγονός ότι το γλωσσικό επίπεδο του παιδιού είναι υψηλό.
- Μια έλλειψη κοινής λογικής και εμμονή με παράξενες ιδέες.
- Μαθησιακές δυσκολίες ή διαταραχές λόγου.
- Αδεξιότητα ή φτωχός συντονισμός των κινήσεων
Παράγοντες εμφάνισης
Άτομα από κάθε εθνικότητα, γεωγραφική περιοχή, κοινωνική τάξη και οικονομική κατάσταση επηρεάζονται από το σύνδρομο Άσπεργκερ. Εντούτοις, οι άντρες είναι πιο επιρρεπείς στο σύνδρομο απ’ ότι οι γυναίκες. Οι βαθύτερες αιτίες που καθοδηγούν την τάση αυτή παραμένουν άγνωστες.
Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Άσπεργκερ παραμένουν ακόμη και σήμερα υπό διερεύνηση. Κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι ένας συνδυασμός παραγόντων, γενετικών όσο και περιβαλλοντικών, μπορεί να ευθύνεται για τις αλλαγές στη νευροβιολογική εξέλιξη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εμφάνιση του συνδρόμου.
Το βέβαιο είναι πάντως ότι το σύνδρομο Άσπεργκερ δεν οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου ή την κοινωνικοοικονομική του κατάσταση και οπωσδήποτε δεν προκαλείται από υπαιτιότητα του πάσχοντος.
Θεραπευτικές προσεγγίσεις
Προς το παρόν, δεν υπάρχει θεραπεία ή συγκεκριμένη ιατρική μέθοδος αντιμετώπισης του συνδρόμου Άσπεργκερ. Τα παιδιά με Άσπεργκερ μεγαλώνοντας γίνονται ενήλικες με Άσπεργκερ. Βέβαια, καθώς η κατανόησή μας για το φαινόμενο αυξάνεται ποιοτικά και ποσοτικά και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες βελτιώνονται, τα άτομα με Άσπεργκερ έχουν αυξημένες ευκαιρίες να αναγνωρίσουν και να εκμεταλλευτούν το δυναμικό τους και τελικά να ζήσουν μια αξιοπρεπή και δημιουργική ζωή, απολαμβάνοντας τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.
Τώρα πια υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις που μπορούν να βελτιώσουν τη ποιότητα ζωής ενός ατόμου με Άσπεργκερ. Σε αυτές περιλαμβάνονται παρεμβάσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, συμπεριφορική θεραπεία ή ακόμη και αλλαγές στη διατροφή.
Το σύνδρομο Άσπεργκερ πολλές φορές χαρακτηρίζεται ως «κρυφή διαταραχή». Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβουμε αν κάποιος έχει αυτό το σύνδρομο από την εξωτερική του εμφάνιση. Τα άτομα με Άσπεργκερ αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε τρεις τομείς. Αυτή είναι η γνωστή «τριάδα των διαταραχών»:
– Κοινωνική αλληλεπίδραση
– Κοινωνική επικοινωνία
– Κοινωνική φαντασία
Τα χαρακτηριστικά αυτά και ο βαθμός εμφάνισής τους διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Δυσκολίες κατά την Κοινωνική Αλληλεπίδραση
Πολλά άτομα με Άσπεργκερ επιζητούν την κοινωνική συναναστροφή, αλλά δυσκολεύονται να αρχίσουν και να διατηρήσουν κοινωνικές σχέσεις. Αυτό τους προκαλεί μεγάλο άγχος. Ένα άτομο με Άσπεργκερ μπορεί:
– Να θέλει να κάνει φίλους, αλλά να μη διαθέτει τις απαιτούμενες δεξιότητες για να δημιουργήσει και να διατηρήσει φιλίες
– Να μην καταλαβαίνει τα συμβατικά «κοινωνικά σήματα» ή τους άγραφους κοινωνικούς κανόνες συμπεριφοράς
– Να συμπεριφέρεται με κοινωνικά ακατάλληλο τρόπο
– Να είναι κοινωνικά απομονωμένο
– Να βρίσκει τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων απρόβλεπτη και αγχωτική
Δυσκολίες κατά την Κοινωνική Επικοινωνία
Τα άτομα με Άσπεργκερ δυσκολεύονται να εκφραστούν συναισθηματικά και κοινωνικά. Ένα άτομο με Άσπεργκερ μπορεί:
– Να δυσκολεύεται να αντιληφθεί τη σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας, όπως χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου και στάση σώματος
– Να μη γνωρίζει πότε να αρχίσει ή να δώσει τέλος σε μια συζήτηση
– Να μιλά με μονότονη, μη εκφραστική φωνή και να μην κατανοεί τη σημασία της αλλαγής τόνου
– Να αντιλαμβάνεται τα νοήματα πάντα κυριολεκτικά και να δυσκολεύεται στην αναγνώριση αστείων, μεταφορών και ειρωνείας
– Να έχει επιφανειακά τέλειο λόγο που όμως τείνει να είναι τυπικός και σχολαστικός
Δυσκολίες με την Κοινωνική Φαντασία
Τα άτομα με Άσπεργκερ διαθέτουν φαντασία με τη συμβατική έννοια του όρου, αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την κοινωνική φαντασία. Αυτό σημαίνει ότι ένα τέτοιο άτομο μπορεί:
– Να δυσκολεύεται να φανταστεί εναλλακτικά κοινωνικά σενάρια και να προβλέψει τι θα συμβεί κατά την εξέλιξη μιας κοινωνικής επαφής
– Να δυσκολεύεται να ερμηνεύσει τα λόγια, τις πράξεις και τα συναισθήματα των άλλων
– Να έχει περιορισμένα ενδιαφέροντα, με τα οποία ασχολείται σχολαστικά και επαναλαμβανόμενα
– Να επιμένει σε συγκεκριμένες ρουτίνες
Αυτισμός: Τι συμπτώματα παρουσιάζει ένα παιδί ανάλογα με την ηλικία
Αν ο αυτισμός εντοπιστεί νωρίς, από βρεφική ηλικία, η θεραπεία του μπορεί να βασιστεί στην αξιοσημείωτη πλαστικότητα του νεαρού, αναπτυσσόμενου εγκεφάλου και το παιδί να ιαθεί πλήρως.
Παρά το γεγονός ότι ο αυτισμός είναι δύσκολο να διαγνωστεί πριν από την ηλικία των 2 ετών, τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται όταν το παιδί είναι 12-18 μηνών. Εάν αυτά τα συμπτώματα εντοπιστούν μέχρι τότε, η εντατική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πλήρη αποκατάσταση της εγκεφαλικής λειτουργίας και να τα αντιστρέψει.
Τα πρώτα σημάδια του αυτισμού περιλαμβάνουν την απουσία φυσιολογικής συμπεριφοράς (όχι την παρουσία μη-φυσιολογικής συμπεριφοράς) και γι’ αυτό είναι δύσκολο να εντοπιστούν εγκαίρως. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα πρώτα συμπτώματα του αυτισμού μπορεί να παρερμηνευθούν ως σημάδια ενός “καλού/καλόβολου μωρού”, δεδομένου ότι το βρέφος μπορεί να φαίνεται ήσυχο, ανεξάρτητο και χωρίς ιδιαίτερες “απαιτήσεις”. Ωστόσο, μπορείτε να εντοπίσετε τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια, αν γνωρίζετε τι να αναζητήσετε στην συμπεριφορά του παιδιού.
Αυτισμός: Πρώιμα συμπτώματα σε βρέφη και νήπια
Το παιδί…
δεν κάνει επαφή με τα μάτια (π.χ. δεν κοιτάει την μητέρα όταν εκείνη το θηλάζει)
δεν χαμογελά όταν του χαμογελούν
δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του, ή στον ήχο μιας γνώριμης φωνής
δεν ακολουθεί, οπτικά, αντικείμενα
δεν δείχνει, ή δεν χαιρετάει, ή δεν χρησιμοποιεί άλλες χειρονομίες για να
επικοινωνεί
δεν ακολουθεί αυτό που του δείχνετε με το χέρι σας
δεν κάνει θορύβους για να κερδίσει την προσοχή σας
δεν σας “προκαλεί” για, ή δεν ανταποκρίνεται στα χάδια
δεν μιμείται τις κινήσεις σας και τις εκφράσεις του προσώπου σας
δεν σηκώνει τα χέρια του προς εσάς για να το πάρετε στην αγκαλιά σας
δεν παίζει με άλλα άτομα
δεν ζητάει βοήθεια για κάτι που δεν μπορεί να κάνει μόνο του
Αυτισμός – ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι παρακάτω καθυστερήσεις στην ανάπτυξη σημαίνουν την ανάγκη για άμεση αξιολόγηση από τον παιδίατρο του παιδιού σας!
Μέχρι τους 6 μήνες: Δεν χαμογελάει “με την καρδιά του”, ή δεν κάνει άλλες θερμές, χαρούμενες εκφράσεις
Μέχρι τους 9 μήνες: Δεν ανταλλάσσει ήχους, χαμόγελα, ή άλλες εκφράσεις του προσώπου
Μέχρι 1 έτους: Έλλειψη ανταπόκρισης στο όνομά του. Επίσης δεν “φλυαρεί” δεν κάνει χειρονομίες, όπως το να δείχνει, να προσπαθεί να φτάσει πράγματα, ή να χαιρετάει τους άλλους
Μέχρι τους 16 μήνες: Δεν λέει λέξεις
Μέχρι 2 ετών: Δεν μπορεί να εκφράσει φράσεις τουλάχιστον δύο λέξεων, που δεν περιλαμβάνουν μίμηση ή επανάληψη
Αυτισμός: Τα πρώιμα συμπτώματα του αυτισμού σε μεγαλύτερα παιδιά
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, τα σημάδια για τον αυτισμό γίνονται πιο ποικιλόμορφα. Υπάρχουν πολλά προειδοποιητικά συμπτώματα, αλλά αυτά συνήθως περιστρέφονται γύρω από τις μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, τις δυσκολίες λόγου και ομιλίας, τις δυσκολίες στην μη-λεκτική επικοινωνία και την άκαμπτη συμπεριφορά.
Αυτισμός: Συμπτώματα κοινωνικών δυσκολιών στο παιδί
Το παιδί...
μοιάζει να είναι ανιδιοτελής, ή να αγνοεί άλλα άτομα, ή το τι συμβαίνει γύρω του
δεν ξέρει πώς να συνδεθεί με άλλους, να παίξει, ή να κάνει νέους φίλους
προτιμά να μην το αγγίζει κανείς, να μην το κρατάνε, ή να μην το αγκαλιάζουν
δεν παίζει παιχνίδια με φανταστικό σενάριο, δεν του αρέσουν τα ομαδικά παιχνίδια, δεν μιμείται τους άλλους, ή δεν χρησιμοποιεί τα παιχνίδια του με δημιουργικούς τρόπους
έχει πρόβλημα κατανόησης των συναισθημάτων
δεν φαίνεται να ακούσει, όταν οι άλλοι του μιλούν
δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντά του με άλλους (ζωγραφιές, παιχνίδια)
Η βασική κοινωνική αλληλεπίδραση είναι κάτι δύσκολο για τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Πολλά παιδιά με αυτισμό φαίνεται να προτιμούν να “ζουν στο δικό τους κόσμο”, σε απόσταση και αποκομμένα από τους άλλους.
Αυτισμός: Τα συμπτώματα στον λόγο και γλωσσικές δυσκολίες
Το παιδί...
μιλάει με έναν ανώμαλο τόνο φωνής, ή με έναν περίεργο ρυθμό ή ένταση (π.χ. τελειώνει κάθε φράση σαν ερώτηση)
επαναλαμβάνει τις ίδιες λέξεις, ή φράσεις ξανά και ξανά
ανταποκρίνεται σε ερώτηση με το να την επαναλαμβάνει, αντί να την απαντήσει
αναφέρεται στον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο
χρησιμοποιεί σωστά τη γλώσσα λανθασμένα (γραμματικά λάθη, λάθος λέξεις)
έχει δυσκολία να επικοινωνήσει τις ανάγκες, ή τις επιθυμίες του
δεν κατανοεί απλές οδηγίες, ή ερωτήσεις
παίρνει ό,τι λέγεται πολύ κυριολεκτικά (δεν αντιλαμβάνεται τις αποχρώσεις του χιούμορ, την ειρωνεία και τον σαρκασμό)
Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν δυσκολία στην ομιλία και τη γλώσσα. Συχνά, αρχίζουν να μιλάνε σε μεγαλύτερη ηλικία από τα άλλα παιδιά.
Αυτισμός: Τα συμπτώματα και οι δυσκολίες της μη-λεκτικής επικοινωνίας
Το παιδί…
αποφεύγει την άμεση επαφή με τα μάτια
χρησιμοποιεί εκφράσεις του προσώπου που δεν ταιριάζουν με αυτό που λέει
δεν αντιλαμβάνεται τις εκφράσεις του προσώπου στους άλλους ανθρώπους, καθώς και τον τόνο της φωνής και τις χειρονομίες τους
κάνει πολύ λίγες χειρονομίες (όπως το να δείχνει κάπου)
αντιδρά ασυνήθιστα σε νέα αξιοθέατα, μυρωδιές, υφές και ήχους. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους δυνατούς θορύβους
έχει ανώμαλη στάση του σώματος, επιδεικνύει αδεξιότητα, ή έχει εκκεντρικό τρόπο να κινείται (π.χ. περπατάει αποκλειστικά στις μύτες των ποδιών)
Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν πρόβλημα να αντιληφθούν λεπτά λεκτικά συνθήματα και να χρησιμοποιούν τη γλώσσα του σώματος. Αυτό κάνει το “δούναι και λαβείν” της κοινωνικής αλληλεπίδρασης πολύ δύσκολο για εκείνα
Αυτισμός: Άλλα συμπτώματα
Το παιδί…
ακολουθεί μια αυστηρή ρουτίνα (π.χ. επιμένει στο να ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδρομή προς το σχολείο)
έχει δυσκολία προσαρμογής σε οποιεσδήποτε αλλαγές στο πρόγραμμα ή στο περιβάλλον (π.χ. ξεσπάει αν τα έπιπλα αλλάξουν θέση στο σπίτι ή αν πάει για ύπνο σε μη-προκαθορισμένη/διαφορετική ώρα από το συνηθισμένο)
επιδεικνύει μια ασυνήθιστη σύνδεση/εξάρτηση σε παιχνίδια, ή παράξενα αντικείμενα, όπως κλειδιά, διακόπτες φωτός, ή λαστιχάκια
μανιωδώς βάζει στην σειρά τα πράγματα, ή τα τακτοποιεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο
μοιάζει να ασχολείται υπερβολικά με ένα στενό θέμα ενδιαφέροντος, που συχνά σχετίζεται με αριθμούς, ή σύμβολα (π.χ. απομνημονεύει και απαγγέλλει γεγονότα σχετικά με χάρτες, δρομολόγια τρένων, ή στατιστικά στα σπορ)
ξοδεύει μεγάλα χρονικά διαστήματα τακτοποιώντας τα παιχνίδια του με συγκεκριμένους τρόπους, ή βλέποντας κινούμενα αντικείμενα (όπως ένας ανεμιστήρας οροφής), ή εστιάζοντας σε ένα συγκεκριμένο μέρος ενός αντικειμένου (όπως τις ρόδες ενός παιχνιδιού αυτοκινήτου)
Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν συχνά περιορισμένη, άκαμπτη συμπεριφορά, δραστηριότητες και ενδιαφέροντα
Πηγή: alfavita.gr