Η προετοιμασία ενός παιδιού για το σχολείο περιλαμβάνει την ανάπτυξη διαφορετικών δεξιοτήτων, που μπορείτε να ενθαρρύνετε από τη βρεφική ηλικία, όπως τη νοητική πλευρά του παιδιού, την κοινωνική (δραστηριότητες) , τη συναισθηματική (θετικά σχόλια στο παιδί) και την ομιλία. Για να μπορέσει ένας γονιός να προετοιμάσει το παιδί του για το σχολείο καλό θα ήταν να εστιαστεί σε αυτούς τους τομείς όσο πιο νωρίς γίνεται ακόμη και από την πρώτη μέρα ζωής του παιδιού.
Επιδράσεις και ερεθίσματα από το περιβάλλον μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη ενός παιδιού, να τη διακόψουν ή και να την δυσκολέψουν. Επίσης, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά του παιδιού, στην κοινωνικότητα του και στην προσωπικότητα του. Αυτοί είναι τομείς, που όταν αρχίσουν να αναπτύσσονται θα βοηθήσουν την προσαρμοστικότητα του παιδιού στο καινούριο σχολικό περιβάλλον και θα διευκολύνουν τη λειτουργικότητα του και τη διαδικασία μάθησης.
Πως μπορώ από την βρεφική ηλικία να προετοιμάσω το παιδί μου για το σχολείο;
Έχει αποδειχτεί ότι από πολύ νωρίς το βρέφος αντιλαμβάνεται πολλά και είναι ικανό να μαζεύει πληροφορίες από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Σίγουρα είναι αβοήθητο όχι όμως παθητικό. Έχει συναισθήματα και κίνητρα, άρα από την πρώτη μέρα μπορείτε να κάνετε αρκετά πράγματα που θα καθορίσουν την ανάπτυξη του βρέφους σας όπως για παράδειγμα:
1.Τρυφερή επικοινωνία και ανταπόκριση
2.Αμοιβαιότητα, δηλαδή η ανταπόδοση των ίδιων συναισθημάτων ανάμεσα σε δύο πρόσωπα
3.Ευχαρίστηση στην επικοινωνία και στις σχέσεις με το βρέφος
4.Το καθρέφτισμα δηλαδή η αντανάκλαση
5. H οπτική επαφή
6. Το συναισθηματικό κομμάτι όπου, τα συναισθήματα είναι ο πυρήνας της επικοινωνίας γονέα- παιδιού όπως και κάθε ανθρώπινου δεσμού
Όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη του συναισθηματικού τομέα του παιδιού και μπορεί να επηρεάσουν το πώς τα παιδιά θα προσαρμοστούν στο σχολείο. Το πώς ανταποκρίνεστε στις ανάγκες του βρέφους και με ποια διαθεσιμότητα παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη και στη διαμόρφωση των μετέπειτα σχέσεων που θα δημιουργήσει. Για να αρχίσει ένα βρέφος να διερευνά ενεργά τον κόσμο χρειάζεται να αισθάνεται ασφάλεια και σιγουριά για να προχωρήσει.
Τι “αποτέλεσμα” μπορεί να έχει ο συναισθηματικός κόσμος στο σχολείο;
Τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που τους ενθαρρύνουν, που συναισθηματικά τους στηρίζουν, που ενισχύουν τις προσπάθειες των παιδιών και αποδέχονται τις αποτυχίες τους, είναι συνήθως καλύτερα προετοιμασμένα να ανταποκριθούν σε ότι έχει να προσφέρει το σχολείο. Παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες μπορούν να παρουσιάσουν άγχος αποχωρισμού από την οικογένεια του, σχολική άρνηση, φοβία, αργούς ρυθμούς μάθησης και κοινωνικές δυσκολίες. Ένα παιδί που συναισθηματικά είναι “πίσω” δε θα μπορέσει να λειτουργήσει επαρκώς στο σχολείο και τις πρώτες βάσεις τις κτίζετε εσείς από πολύ νωρίς. Μια υγιής συναισθηματική συναλλαγή και επικοινωνία μεταξύ του μικρού παιδιού και των γονέων παίζει ρόλο στη γνωστική ανάπτυξη.
Πώς μπορώ να προετοιμάσω το παιδί μου για το σχολείο;
Ο γονιός θεωρείται ότι είναι ο πρώτος δάσκαλος του παιδιού και το σπίτι σαν το πρώτο του σχολείο. Για να βοηθήσετε τη γνωστική εξέλιξη και να ενθαρρύνετε την περιέργεια του παιδιού συστήνεται η ύπαρξη παιχνιδιών στο χώρο για εμπλουτισμό των νοητικών δεξιοτήτων. Μπορείτε να ενισχύσετε την επιθυμία του παιδιού για μάθηση κάνοντας την εκπαίδευση διασκεδαστική χρησιμοποιώντας παιχνίδια με αριθμούς, γράμματα, σχήματα, χρώματα, παιδικά τραγουδάκια, παραμύθια, παζλ, ζωγραφική κ.α. Η μάθηση στο σπίτι και η εμπλοκή σας παίζει σημαντικό ρόλο.
Για την ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων και για την εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων μπορείτε να ενθαρρύνετε το παιδί να συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες και να το διδάξετε πώς να περιμένει τη σειρά του και πώς να μοιράζεται τα πράγματα του. Γενικά, να του βάζετε όρια τα οποία θα πρέπει να γνωρίζει.
Καλό θα ήταν να του αναθέτετε ευθύνες στο σπίτι και πρωτοβουλίες παραδείγματος χάριν τι ρούχα θα φορέσει, επιλογή μεταξύ φαγητών. Αν από νωρίς δείξετε στο παιδί ότι μπορείτε να το εμπιστευτείτε, αυτό θα κάνει το παιδί να αποκτήσει ανεξαρτησία και αυτοεκτίμηση. Στη συνέχεια θα αποκτήσει αυτοπεποίθηση για να μπορεί να αντιμετωπίσει τυχόν άγχη και δυσκολίες.
Πόσο σημαντικό είναι το θέμα της πειθαρχίας και τι μπορώ να κάνω στο σπίτι;
Τα όρια στη συμπεριφορά προετοιμάζουν τα παιδιά για το μέλλον σε θέματα κοινωνικοποίησης. Βοηθώντας το παιδί να αναπτύξει υγιείς σχέσεις ενθαρρύνεται η ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας και εδραιώνεται η συναισθηματική επικοινωνία. Στο σπίτι πρέπει να υπάρχει πειθαρχία, δεν πρέπει να είστε υπερβολικά ανεκτικοί ούτε αυστηρά περιοριστικοί. Όμως τα παιδιά χρειάζονται σταθερά όρια στο σπίτι και χρειάζεται να μπορούν να υπακούν κανόνες. Η οριοθέτησης της συμπεριφοράς πρέπει να αρχίσει από τους γονείς και αυτό θα βοηθήσει το παιδί να καταλάβει και να αποδεχτεί τους κανόνες στην τάξη πράγμα που θα βοηθήσει στην προσαρμογή. Χρειάζεται:
• Να επαινείτε τη συνεργασία
• Να ενθαρρύνετε τα παιδιά
• Να αποδέχεστε τις αδυναμίες των παιδιών και να τους δίνετε χρόνο
• Να δίνετε σαφείς οδηγίες και εντολές
• Να θέτετε λογικούς και κατάλληλους κανόνες
Σταθερά όρια επίσης βοηθούν τα παιδιά να έχουν περισσότερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Θετική πειθαρχία, που είναι αποτελεσματική, επηρεάζει τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού επειδή η υπακοή στους κανόνες από νωρίς θεωρείται αναγκαία για την κοινωνική επιβίωση στο σχολείο και γενικά στην ζωή. Έλλειψη ορίων, δηλαδή, όταν τα παιδιά αφήνονται ανεξέλεγκτα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή παραβατικότητα και σοβαρές δυσκολίες στο σχολείο. Οι γονείς δεν πρέπει να είναι υπερβολικά καταπιεστικοί αλλά να έχουν μια στάση αποδοχής.
Πώς μπορεί το παιχνίδι να βοηθήσει στην ετοιμότητα του παιδιού μου για το σχολείο;
Όταν ένα παιδί αρχίσει το σχολείο αναμένεται να μπορεί να επικοινωνεί, να κατέχει κάποιες βασικές γνώσεις, να μπορεί να κοινωνικοποιείται και να δείχνει μια κατάλληλη για την ηλικία του ανεξαρτησία. Η εμπειρία του παιχνιδιού σε μικρά παιδιά μπορεί να βοηθήσει στην προετοιμασία τους για το σχολείο και μέσω του παιχνιδιού να αναπτυχθούν οι μαθησιακές δεξιότητες. Επειδή εσείς είστε οι πρώτοι σύντροφοι του παιδιού στο παιχνίδι είναι σημαντικό να αφιερώνετε χρόνο για παιχνίδι.Το παιδί θα μαθαίνει από τα παραδείγματα που του προσφέρετε και θα σας έχει κοντά του όταν μαθαίνει για διάφορους κανόνες, όταν δοκιμάζει κάτι καινούριο, όταν μαθαίνει για τα συναισθήματα των άλλων (από παραμύθια), όταν εκνευρίζετε στη ματαίωση και όταν επιλύει προβλήματα. Όταν εισέρχεστε στον κόσμου του παιχνιδιού του παιδιού σας, θα βοηθήσετε το παιδί να εισαχθεί στο σχολείο με αυτοπεποίθηση. Η επιτυχία που θα αισθάνεται όταν μαθαίνει καινούριες δεξιότητες μέσω του παιχνιδιού θα ενθαρρύνει το παιδί να επιτύχει σε άλλους τομείς της μάθησης. Μπορείτε ακόμη να παίζετε με το γραπτό και τον προφορικό λόγο μέσω παραμυθιού και τραγουδιού για να αποκτήσει διαλεκτικές δεξιότητες. Επίσης, να εξασκείτε τη μνήμη του παιδιού με ερωτήσεις, με αποστήθιση αγαπημένων ποιημάτων κτλ. Συνιστώνται παιχνίδια με νερό, κουτιά, πλαστελίνη, μαξιλάρια, κουβάδες, κούκλες και απλά κοινά αντικείμενα του σπιτιού για να διεγείρεται τη φαντασία του παιδιού.