Τι είναι η δυσορθογραφία;
Η δυσορθογραφία είναι μία ειδική μαθησιακή δυσκολία που εμφανίζεται σε παιδιά που κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη τόσο στο θέμα όσο και στις καταλήξεις των λέξεων. Συχνά τα παιδιά που παρουσιάζουν δυσλεξία (δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή) παρουσιάζουν ταυτόχρονα προβλήματα και στην ορθογραφία ωστόσο η δυσορθογραφία μπορεί να υφίσταται και μόνη της χωρίς να συνοδεύεται από διαταραχές στην αναγνωστική ικανότητα.
Τα άτομα με δυσορθογραφία, δυσκολεύονται κυρίως να κατανοήσουν τους γραμματικούς κανόνες, να βάλουν δηλαδή κάθε λέξη σε μία λογική κατηγορία σύμφωνα με το μέρος του λόγου που ανήκει, το γένος, την πτώση και τον αριθμό και να εφαρμόσουν έτσι σωστά τον ορθογραφικό κανόνα. Αδυνατώντας λοιπόν να εφαρμόσουν τον κανόνα ενώ μπορεί να τον γνωρίζουν δεν μπορούν να τον γενικεύσουν και να τον χρησιμοποιήσουν στον γραπτό τους λόγο.
Τα παιδιά με την ειδική αυτή μαθησιακή διαταραχή εκτός από τη δυσκολία που έχουν στην κατανόηση των γραμματικών χαρακτηριστικών κάνουν συνήθως δύο τύπους ορθογραφικών λαθών:
α) τα λάθη ακουστικού τύπου όπου τα παιδιά έχουν δυσκολία στην ακουστική διάκριση των ήχων και στη σειρά διαδοχής τους (αγρός αντί αργός)
β) τα λάθη οπτικού τύπου όπου τα παιδιά έχουν δυσκολία στην οπτική διάκριση των χαρακτηριστικών των γραμμάτων ( βέλω αντί θέλω)
Ποιά τα λάθη των παιδιών με δυσκολίες στην ορθογραφία ;
- ορθογραφικά λάθη θέματος και καταλήξεως των λέξεων (δεν μπορούν να θυμηθούν τους κανόνες ορθογραφίας)
- αντικαταστάσεις δίψηφων συμφώνων που μοιάζουν ακουστικά μεταξύ τους (τσάκι αντί τζάκι)
- παραλείψεις γραμμάτων, συλλαβών και καταλήξεων (ξύστα αντί ξύστρα)
- αντικαταστάσεις ομόηχων άρθρων, ουσιαστικών, επιθέτων και ρημάτων (τον αντί των, σκηνή αντί σκοινί, πολλή αντί πολλοί, παίρνω αντί περνώ)
- αντικαταστάσεις σωστών γραμμάτων σε λάθος σειρά (πνάω αντί πάνω)
- αντιστροφές γραμμάτων ή λέξεων (3 αντί ε, σκιτάπι αντί σπιτάκι)
- προσθέσεις ή παραλείψεις γραμμάτων στις λέξεις (τελειώνιω ή τελιώνω αντί για τελειώνω)
- φωνητική γραφή των λέξεων (γράφουν τη λέξη όπως ακριβώς την ακούν, απλοποιώντας έτσι τη λέξη οπτικά με το να χρησιμοποιούν τους πιο απλούς φθόγγους π.χ. ορέος αντί ωραίος)
- ανομοιόμορφα γράμματα, μίξη κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων μέσα στη λέξη
- μικρές αποστάσεις ανάμεσα στις λέξεις και κόλλημα των γραμμάτων μεταξύ τους ή μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στις λέξεις
- μη χρήση τονισμού στις λέξεις
- συνεχόμενη επανάληψη των ίδιων λέξεων (και και)
- γραφή εκτός της γραμμής του τετραδίου
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η δυσορθογραφία σπάνια συναντάται μόνη της. Πολύ συχνά συνυπάρχει με κάποια άλλη μαθησιακή δυσκολία, κυρίως με τη δυσλεξία και λιγότερο με τη δυσαριθμησία γι’ αυτό και η διάγνωση γίνεται μόνον από ειδικούς παιδαγωγούς και εξειδικευμένους ψυχολόγους σε κάποιο κέντρο Ειδικών Θεραπειών.
Η αντιμετώπιση είναι εξατομικευμένη, και περιλαμβάνει εκπαίδευση με τη χρήση οπτικο-ακουστικών συστημάτων και πολυμέσων.
Πώς μπορείτε εσείς να βοηθήσετε;
1 Παίξτε με τις εικόνες: Σε κάθε ευκαιρία βρίσκετε εικόνες είτε από βιβλία είτε από περιοδικά που μπορεί να αντιστοιχούν σε λέξεις που θέλετε να μάθετε στο παιδί. Τις κόβετε, γράφετε τις λέξεις σε χρωματιστά χαρτονάκια και τις τοποθετείτε κάτω από τις εικόνες. Έπειτα ζητάτε από το παιδί να διαβάσει τις λέξεις και να χρωματίσει το θέμα των λέξεων. Ανακατεύετε τις λέξεις, και ζητάτε από το παιδί να τις τοποθετήσει κάτω από τις αντίστοιχες εικόνες.
2 Ζωγραφίστε τις λέξεις: Ζητήστε να ζωγραφίσει π.χ. στη λέξη ύπνος, στο –ύ- ένα πάπλωμα ή ένα μαξιλάρι.
3 Δοκιμάστε πλαστελίνη: Ζητήστε του να πλάσει με πλαστελίνη με διαφορετικό χρώμα το γράμμα που κάνει λάθος.
4 Φτιάξτε μία ιστορία: Φτιάξτε μια μικρή ιστορία, χρησιμοποιώντας τις λέξεις τις οποίες γράφει λάθος και κάτω από την ιστορία ζητήστε του να κάνει την αντίστοιχη ζωγραφιά.
5 Έχετε υπόψη σας ότι η δυσορθογραφία είναι μια μαθησιακή δυσκολία και όπως όλες οι μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζονται με υπομονή, αγάπη και τη συμβουλή του ειδικού παιδαγωγού.