Τι είναι η Δυσλεξία; (Ορισμός)
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για τη διατύπωση ενός ενιαίου ορισμού για την έννοια της δυσλεξίας. Όμως η συγκρότηση ενός κοινά αποδεκτού ορισμού, είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση καθώς είναι ένα ζήτημα που εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έντονης αντιπαράθεσης. Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή που εμφανίζεται σε παιδιά τα οποία, παρά το γεγονός ότι παρακολουθούν τη συμβατική διδασκαλία της σχολικής τάξης, δεν είναι ικανά να αποκτήσουν τις γλωσσικές δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και ορθογραφίας που αντιστοιχούν στις νοητικές τους ικανότητες(1968).
- Άλλος ένας ορισμός ο οποίος δόθηκε από την Βρετανική Εταιρία Δυσλεξίας το 1997 είναι: «Δυσλεξία είναι μια σύνθετη νευρολογική κατάσταση που έχει ιδιοσυστατική προέλευση. Τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάζουν πολλούς τομείς της μάθησης και της δραστηριότητας, και μπορεί να περιγραφεί ως ειδική δυσκολία στην ανάγνωση, την ορθογραφία και τη γραπτή γλώσσα. Ένας ή περισσότεροι από τους τομείς αυτούς μπορεί να επηρεάζονται. Ο χειρισμός των αριθμών και των μουσικών σημείων, οι κινητικές λειτουργίες και οι οργανωτικές δεξιότητες μπορεί ακόμα να εμπλέκονται. Ωστόσο, σχετίζεται ιδιαίτερα με τον έλεγχο του γραπτού λόγου, αν και ο προφορικός λόγος επηρεάζεται σε κάποιο βαθμό.»
- Άλλη μια «εκδοχή» σύμφωνα με το Αγγλικό Ινστιτούτο Δυσλεξίας η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία, μια οργανωτική ανικανότητα που χειροτερεύει την γραφική επιδεξιότητα, το μικρό όριο μνήμης και αντίληψης και έτσι προκαλεί δυσκολίες στην ανάγνωση, στην ορθογραφία και μερικές φορές στην αριθμητική. Συνέπεια της δυσλεξίας μπορεί να είναι μια απλή δυσκολία στα προαναφερόμενα, μέχρι και πλήρης αναλφαβητισμός.
Επομένως έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για έναν ενιαίο ορισμό της έννοιας αυτής.
Κάποιοι ειδικοί επιστήμονες διαχωρίζουν την Δυσλεξία από τις υπόλοιπες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και την τοποθετούν αποκλειστικά στο πρόβλημα της ανάγνωσης (δυσαναγνωσία) . Ορίζοντας την δυσλεξία αποκλειστικά ως δυσαναγνωσία και όχι ως το σύνολο των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών, τονίζεται ότι πολύ συχνά συνυπάρχει και με άλλες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες που αφορούν: τη βαθιά δομή της γλώσσας, τη μνήμη, το ρυθμό, την οργάνωση, τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), την άσκηση της γραφής (δυσγραφία), την λανθασμένη ορθογραφία (δυσορθογραφία), την εκτέλεση και κατανόηση αριθμητικών πράξεων και εννοιών (δυσαριθμησία) αλλά και δευτερογενή ψυχολογικά ή προβλήματα συμπεριφοράς, τα οποία αντιμετωπίζουν τα παιδιά εξαιτίας της σχολικής απόρριψης και αποτυχίας.
Πώς «Αποκτάς» Δυσλεξία;
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι δυσλεξίας η Εξελικτική και η Επίκτητη: η εξελικτική δυσλεξία είναι εκ γενετής, ενώ η επίκτητη εμφανίζεται ως άμεσο αποτέλεσμα εγκεφαλικού τραυματισμού ή εγκεφαλικής ασθένειας. Αναλυτικότερα:
- Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑ ακολουθεί το παιδί από τη γέννησή του, έχει συνήθως κληρονομικό υπόβαθρο και γίνεται αντιληπτή στο διάστημα που το παιδί μαθαίνει να διαβάζει. Η εξελικτική δυσλεξία χωρίζεται στην οπτική και ακουστική.
- Στην περίπτωση της ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ οι ικανότητες της ανάγνωσης, γραφής και ορθογραφίας είχαν πλήρως αποκτηθεί, αλλά ελαττώθηκαν ή και εξαφανίστηκαν λόγω κάποιου εγκεφαλικού τραυματισμού ή εγκεφαλικής ασθένειας.
Συμπτώματα Δυσλεξίας
Η δυσλεξία εντοπίζεται (εκφράζεται) σε δυο επίπεδα:
α) Στο πέρασμα από το γραπτό λόγο στον προφορικό, όπου εμφανίζονται πολλά λάθη και δυσκολίες κατά την ανάγνωση.
β) Στο πέρασμα από τον προφορικό λόγο στο γραπτό, όπου εμφανίζονται πολλά λάθη και δυσκολίες κατά την γραφή.
Μερικά επιγραμματικά παραδείγματα:
- Σύγχυση γραμμάτων που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά, όπως τα: β-φ, δ-θ, γ-χ, τ-κ, φ-θ.
- Κάνουν επαναλήψεις γραμμάτων και συλλαβών.
- Μπερδεύουν γράμματα και αριθμούς ή αντιστρέφουν τα γράμματα και τους αριθμούς, γράφοντας π.χ. 3 αντί ε, 6 αντί 9, 6 αντί φ, 6 αντί 0.
- Τα γράμματά τους είναι άσχημα, δυσανάλογα και δυσανάγνωστα.
- Το γραπτό τους είναι ακατάστατο, γεμάτο μουτζούρες ή σβησίματα.
- Μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην προφορική και στη γραπτή επίδοση.
- Υπερκινητικότητα, υπερευαισθησία στην κριτική και προβλήματα γενικότερα συμπεριφοράς. Και πολλά ακόμα παραδείγματα…
Για να δώσουμε βάση σε κάποια δυσλεκτικά συμπτώματα και να αναζητήσουμε τη βοήθεια ειδικών, θα πρέπει το παιδί να εμφανίζει ένα σύνολο από χαρακτηριστικά για μεγάλο χρονικό διάστημα (πάνω από 6 μήνες). Δεν σημαίνει πώς ένα παιδί έχει δυσλεξία αν πχ. κάποιες φορές μπερδέψει το 3 με το ε ή αν κάνει ορθογραφικά λάθη.