Εφηβεία! Η ηλικία της αμφισβήτησης και των συγκρούσεων.
Οι γονείς, βλέπουν το άλλοτε ήσυχο και λιγομίλητο παιδί τους, να μετατρέπεται σε έναν απόμακρο, αντιδραστικό έφηβο, μη γνωρίζοντας πώς να τον διαχειριστούν
Γίνονται αποδέκτες της αμφισβήτησης, που ο έφηβος εκφράζει απέναντι στον ρόλο τους και νιώθουν να τους ρίχνει βίαιά από τον θρόνο που τόσα χρόνια τους είχε τοποθετήσει.
Όλα αυτά τα χρόνια, τους είχε εξιδανικεύσει και τώρα η αμφισβήτηση παίρνει τη θέση του θρόνου και ο θυμός τη θέση της αγκαλιάς.
Όμως αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος που ο έφηβος γνωρίζει, ώστε να καταφέρει να αποτινάξει την εξουσία τους από πάνω του και να αυτονομηθεί, να γίνει ένας ανεξάρτητος ενήλικας και να πατήσει πλέον στα δικά του πόδια.
Πλέον αρνείται να συνοδεύει τους γονείς του σε οικογενειακές εκδηλώσεις και σταματά να είναι το παιδί, που ακολουθούσε τους κανόνες τους. Προτιμά να διοχετεύει την ενέργεια και τον χρόνο του στις παρέες που επιλέγει και έτσι νιώθει αυτόνομος και ανεξάρτητος.
Οι φίλοι είναι εκείνοι, που σε αντίθεση με τους γονείς του, δεν τον δεσμεύουν, δεν τον πιέζουν, δεν τον κατηγορούν για ότι δεν έκανε, δεν απαιτούν από εκείνον ενώ αντιθέτως, μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα, παράπονα και προβληματισμούς.
Και εδώ είναι το κρίσιμο και πολύ σημαντικό σημείο για τους γονείς. Χρειάζεται να κατανοήσουν αυτήν την στάση του έφηβου- πλέον- παιδιού τους και να δεχτούν την αλλαγή του ρόλου τους.
Μέχρι στιγμής εκείνοι αποφάσιζαν για οτιδήποτε αφορούσε ο παιδί, όμως πλέον, ετοιμάζεται να μεγαλώσει και να ανοίξει τα δικά του φτερά. Και για να το πετύχει αυτό, χρειάζεται να του επιτρέψουν να πειραματιστεί με το νέο του ρόλο.
Προτάσεις για ομαλή επικοινωνία
Μην εκλαμβάνετε πολύ προσωπικά κάθε σύγκρουση που λαβαίνει χώρα. Ο έφηβος επιζητεί την προσωπική ελευθερία και επιτίθεται με οποιαδήποτε μορφή και σε οποιονδήποτε, προκειμένου να την εξασφαλίσει. Εσείς από την άλλη, εκπροσωπείτε την εξουσία μέσα στην οικογένεια, οπότε υποχρεωτικά με εσάς θα συγκρουστεί.
Αυτό είναι και το φυσιολογικό για την εξέλιξη αυτή. Για να περιοριστεί η αντιδραστικότητα ενδείκνυται οι κανόνες που του θέτετε (π.χ. ώρα επιστροφής από έξοδο), να μπαίνουν έπειτα από συζήτηση, συνυπολογίζοντας και τη γνώμη του εφήβου. Έτσι θα τον βοηθήσετε να αισθανθεί μεγαλύτερη αυτονομία και παράλληλα υπευθυνότητα.
Επίσης, όταν ο έφηβος καταπατά μία συμφωνία, θα αποδέχεται ευκολότερα το λάθος του, χωρίς να αντιδρά για την αδικία, δεδομένου πως ο ίδιος έχει τοποθετηθεί από την αρχή και έχει συμφωνήσει.
Συχνά οι έφηβοι αντιδρούν στους γονείς, επειδή νιώθουν ότι τους στερούν ελευθερίες. Γι’ αυτό, χρειάζεται να θυμάστε πως οι μεγάλοι περιορισμοί δεν βοηθούν ούτε το παιδί, ούτε την μεταξύ σας σχέση και επιπροσθέτως, δεν επιτρέπουν στο παιδί να κάνει λάθη και να αναπτύξει την δική του προσωπικότητά.
Ο τρόπος επίσης που απευθύνεστε στον έφηβο, είναι υψίστης σημασίας, διότι μπορεί να ερμηνευτεί ως κριτική, ενισχύοντας την αντιδραστικότητά του.
Συστήνεται η αποφυγή των χαρακτηρισμών και των συγκρίσεων, ενώ η λεκτικοποίηση του συναισθήματος βοηθά τον έφηβο να καταλάβει, πώς νιώθουν οι άλλοι με τη συμπεριφορά του και πως μπορεί να εκφράζει οριοθετημένα το θυμό του.
Λόγο του ότι ο έφηβος έχει την τάση να γενικεύει και να παρερμηνεύει κάθε διαφωνία σαν αμφισβήτηση της προσωπικότητάς του, είναι καλό να του λέτε: «Δε συμφωνώ με αυτό που λες, αλλά δεν σε απορρίπτω, επειδή το λες».
Επίσης, όταν ο έφηβος παραπονιέται, πως κανένας δε τον καταλαβαίνει, εσείς με επιχειρήματα να τον διαβεβαιώνετε, ότι κατανοείτε τι εννοεί, αλλά διαφωνείτε, ώστε να καταλάβει τη διαφορά του «συμφωνώ» από το «κατανοώ».
Είναι καλό επίσης, να επιβραβεύετε τον έφηβο για τις εύστοχες παρατηρήσεις του και είναι σίγουρα καλύτερο να επισημαίνετε το θετικό παρά το αρνητικό.
Να του υπενθυμίζετε ότι υπάρχουν άνθρωποι τριγύρω του με διαφορετικές απόψεις και ότι αυτό είναι δυνατό και επιτρέπεται να συμβαίνει.
Ο έφηβος μπορεί να φέρνει αντιρρήσεις επειδή και μόνο, θέλει να εξασκήσει την επιχειρηματική του ικανότητα.
Η υπομονή είναι απαραίτητη, ενώ οι απαντήσεις σας, χρειάζεται να στηρίζονται στην κοινή λογική. Έτσι, ο έφηβος μαθαίνει να αναπτύσσει και να εξελίσσει την επιχειρηματολογία του και να συνδέει την κριτική του με μία αντιπρόταση.
Ένας επίσης καλός τρόπος για να φρενάρετε την αντιδραστικότητά του εφήβου, προτού χάσετε την υπομονή σας, είναι να προφασιστείτε μια δουλειά και να διακόψετε τη συζήτηση για κάποια άλλη στιγμή.
Όταν ο έφηβος εκφράζει ένα προβληματισμό, μην βιάζεστε να πείτε τη γνώμη σας, διότι θα σας κατηγορήσει ότι έχετε την απάντηση έτοιμη.
Αν πάλι, διαπιστώσετε πως το παιδί αποφεύγει τις συζητήσεις, ας αναλογιστείτε μήπως είστε πολύ νευρικοί μαζί του.
Όταν θυμώνει συχνά μαζί σας, ας σκεφτείτε μήπως άθελά σας το πιέζετε, μήπως οι προσδοκίες σας είναι υπερβολικές ή μήπως ασκείτε κριτική σε θέματα όπως οι παρέες οι συνήθειες ή το ντύσιμο του.
Να θυμάστε ότι εάν ο έφηβος βιώνει ήδη μία καθημερινότητα γεμάτη άγχος, οι πιθανότητες να έχει εκρήξεις οργής πολλαπλασιάζονται.
Τέλος, αν δυσκολεύεστε στην επικοινωνία μαζί του, η αναζήτηση της βοήθειας από ειδικό είναι απαραίτητη. Προγράμματα ” Σχολής Γονέων” τρέχουν κατά καιρούς σε διάφορους δήμους .